Zeydilik

Zeydilik​

Zeydilik İslam'ın farklı mezheplerinden biri olarak kabul edilir ve İslam'ın erken dönemlerine dayanır. Mezhebin adı kurucusu olan İmam Zeyd ibn Ali'den gelir. İmam Zeyd (695-740 CE) Ali ibn Ebu Talib'in soyundan gelen ve Şii İslam'ın İmamlarından biri olarak kabul edilen bir İmamdır. Zeydilik özellikle İslam hukuku (fıkıh) ve siyasi görüşler açısından özgün bir yaklaşım benimsemekteydi.

Tarihçe: Zeydîlik (Arapça: الزيدية az-Zaydiyya, Osmanlıca: Zeyd’îyye), Batı'da Beşciler olarak da bilinir. Zeyd bin Ali'nin tâkipçisi olan Şiâ mezhebidir. Zeyd’îyye fıkıhını tâkip eden kişiler Zeydî olarak adlandırılırlar ancak Zeydî Vâsıtî denilen Câferî bir grup da bulunmaktadır.

Gelişimi: Zeydilik İmam Zeyd'in öğretileri etrafında gelişti. İmam Zeyd İslam topluluğunun adalet ve İslam'ın özgün ilkeleri konusundaki endişelerini yansıtan öğretiler geliştirdi. Onun öğrencileri ve takipçileri Zeydilik mezhebini oluşturdu ve yayıldı. Mezhep özellikle Şii İslam'ın İsmaili ve oniki İmamcı dallarından ayrılan bir yol izledi.

Zeydî İmamları

Zeydî fıkhının takipçileri diğer Şiî mezheplerinde olduğu gibi ilk dört imamı kabul ederler ancak beşinci imam olarak Muhammed el Bakır yerine kardeşi Zeyd bin Ali'yi kabul ederler. İmâmı ve kurucusu olan Zeyd bin Ali Zeyn el-Âbıdîn bin Hüseyin önce babası Ali Zeyn el-Âbıdîn bin Hüseyin sonra da kardeşi İmam Muhammed Bakır'dan okuyarak yetişti.


Etimoloji: Zeydilik kelimesi mezhebin kurucusu olan İmam Zeyd ibn Ali'den türetilir.

Zeydilik'in Temel İlkeleri: Zeydilik mezhebi İslam hukukunu (fıkıh) ve siyasi görüşleri benimserken bazı temel ilkeleri kabul eder. Bu ilkelerden bazıları:

1. Adalet ve Direniş: Zeydilik adaletin korunması ve zulme karşı direnişin önemini vurgular. İmam Zeyd adaleti ve halkın haklarını savundu.
2. İslam Devleti: Mezhep bir İslam devletinin kurulması gerektiğine inanır ve adaletin sağlanması amacıyla bu hedefi teşvik eder.
3. İslam Hukuku: Zeydilik İslam hukukunun yorumlanmasında ve uygulanmasında özgün bir yaklaşım benimser.
4. İmamet: İmam Zeyd doğru İmamın, liderin, İslam topluluğunun lideri olması gerektiğine inanır. Ancak bu liderlik özellikle adalet ve adaletin sağlanması açısından vurgulanır.

Yaygınlık: Zeydilik özellikle Yemen gibi bölgelerde yaygın olarak uygulanmaktadır. Yemen'deki Zeydilik bu mezhebin en güçlü ve yaygın olduğu yerlerden biridir.

Günümüzde Zeydîler: Yemen'de hakim dini grup olup Zeydî liderler yönettikleri topluluklar tarafından "Halife" unvanıyla anılırlar. Yemen'in yöneticisi Al-Hadi Yahya bin al-Hussain bin al-Qasim ar-Rassi, Muhammed'in torunu olan bir halife olarak bilinirdi. Sistem 20. yüzyılın ortalarına 1962'deki devrime kadar böyle sürmüştür. Günümüzde Zeydiyye Mezhebi başta Yemen, Umman, Suudi Arabistan olmak üzere birçok ülkede taraftarı olan bir mezheptir. Yemen nüfusunun (23.833.000) yaklaşık % 30'unu oluşturan 7.150.000 kişi Zeydiyye Mezhebine mensuptur. Suudi Arabistan'ın % 5.5 (1.200.000) ve Umman'ın % 2.2 (60.000) Zeydi'dir.

Sonuç Olarak: Zeydilik İslam dünyasının farklı mezheplerinden biri olarak kabul edilir ve İmam Zeyd'in öğretileri adaletin ve İslam'ın özgün ilkelerinin korunması ve uygulanmasında önemli bir rol oynamıştır. Mezhep İslam'ın teolojik ve siyasi meselelerini anlama ve yorumlama sürecinde kendine özgü bir perspektife sahiptir.