Hristiyanlığın Mezhepleri

Hristiyanlık dinindeki mezhep farklılıkları İsa Peygamber’in ölümünden sonra Havari Pavlus ve ona karşı olan Hristiyanlar arasındaki görüş ayrılıklarından oluşmaktadır. Hristiyanlığın tarihine baktığımız zaman Pavlus ve İsa Peygamberin cemaati arasındaki görüş ayrılıkları bu dinin ikiye bölünmesine neden olmuştur. Bir kısım din tarihçileri de Hristiyanlıktaki bu mezhep ayrımlarını Doğu ve Batı kiliselerinin ayrılmasına ve reform hareketlerine bağlamaktadırlar.



1)- Katolik Mezhebi: Bir diğer adı Roma Katolik Kilisesi olan bu mezhep Hristiyanlığın en köklü mezhebidir. Havarilerin birincisi olan Petrus tarafından kurulduğu bilinmektedir. Petrus, aynı zamanda İsa’nın vekili kabul edilir ve Petrus’dan sonra gelen Papalar da
Petrus’un vekili sayılmışlardır.

Böylelikle Papa ruhani bir ifadeyle İsa’nın yeryüzündeki vekili konumundadır. Katolik kilisesinde dini hiyerarşi aşağıdan yukarıya doğru; rahip, piskopos, kardinal ve papa şeklindedir. Bu mezhebe göre “Kutsal Ruh” tarafından idare edilen Roma Kilisesi evrenseldir. İsa Peygamber, hem ilahi hem de insani tabiata sahiptir. Hz. İsa da Hz. Meryem de günahsızdır ve tanrı katına yani göğe yükselmişlerdir. Aynı zamanda Azizler de Tanrı katında sözcüdür ve şefaatte bulunabilirler. Bu mezhebin inancına göre günaha yönelmek günah değildir, sadece günaha sevk eder. Ayrıca günah işleyen kişiler, kiliselere giderek günahlarını papaza anlatarak günahlarından arınabilirler. Bu mezhepteki ruhban sınıfı evlenemez, evlenenler de boşanamaz; boşandıktan sonra evlenmek ise zina sayılır.

Özellikle kutsal gün olarak kabul edilen Cuma günü et ve yağlı yiyecek yemek yasaklanmıştır. Son hüküm gününü, Cenneti ve Cehennemi kabul ederler. Ayrıca genellikle ayinlerde kullanılan dil Latince’dir. Katolik mezhebi inancında Papazlar; evlenme töreni, kutsama, vaftiz, tövbe, çile, günah çıkartma, ahilere yağ sürme gibi törenleri de yönetmektedir.

2)- Ortodoks Mezhebi: Ortodoks kelime anlamı olarak Yunancada “Doğru görüş ve inanç, doğru itiraf” anlamlarına gelmektedir. Genellikle bu mezhebe Ortodoks kilisesi, Rum Ortodoks kilisesi gibi adlandırmalar da yapılmaktadır. Ortodoks kilisesinin 1054 yılında Katolik kilisesinden ayrılmasının başlıca sebepleri şunlardır; En başta Katolik kilisesinin etki alanını genişletmek için dini kuralardan taviz vermesi, Hristiyanlığın merkezi olan Roma’nın tüm uyarılarına rağmen mezheplerinin merkezi olarak İstanbul’u seçmeleri ve Batı Roma Devleti’nin yıkılmasından sonra Papalığın bu otorite boşluğunu doldurmak istemesi sebepler arasındadır.

Ortodoks mezhebini diğer Hristiyan mezheplerinden ayıran özellikler ise şunlardır; Katolik inancının aksine patrik ruhani liderdir ve Papa İsa’nın vekili değildir. Kutsal Ruh, Tanrı’nın Oğlu olarak kabul edilmektedir. Sadece Hz. Meryem, Hz. İsa ve Aziz ikonlarına saygı gösterirler. Her ülke ibadetini kendi diliyle yapmakta serbesttir. Keşişler. Piskoposlar ve Rahipler evlenemez; fakat Papazlar evlenebilirler. Boşanma ancak bazı şartlarda mümkündür. Ortodoks mezhebinin ayinlerinde ekmeğe şarap katılarak müritlere verilir. Haç sağdan sola çıkarılır ve Haç’ın kolları eşittir.

3)- Protestan Mezhebi: Almanca bir kelime olan Protestan “Başkaldırı, Protesto etmek ve Karşı gelmek” anlamlarına gelmektedir. Protestan mezhebi 16. yüzyılda Roma Katolik kilisesine karşı, Martin Luther tarafından çıkarılmış bir dini reform şeklinde başlamıştır. Protestan mezhebi, Katolik kilisesinin; günahları bağışlamak, günahların bağışlanması için halktan elde edilen gelirleri, İncil’i kendilerine göre yorumlamaları, ayin dilinin Latince olma zorunluluğu gibi faaliyetlerine itirazla başlamıştır. Martin Luther, itirazlarına kısa zamanda taraftar bulunca etrafında toplanan kitle giderek artmıştır. Protestanlar inançlarında sadece İncil’i kaynak aldıkları için Protestanlara “İncil Kilisesi” de denilmiştir. Dinde meydana gelen bu başkaldırış daha farklı mezheplerin ve düşüncelerin de doğuşunu hızlandırmıştır. Protestanlığa göre insanın tanrıya ulaşması için kiliseye ihtiyacı yoktur.

Özellikle Katolik kilisesinin dayatmalarından bıkan insanlar Protestan mezhebine daha çok ilgi duymuşlardır. Bazı din tarihçilerine göre ortaya çıktıkları çağa damga vurmalarına rağmen Protestanların yeni dini kurallardan değil eski kurallardan beslendiklerinden söz etmektedir. Bu bakımdan Protestanları kâşif değil, yenileyici olarak görmek gerekir. Protestan mezhebinin özellikleri ise şunlardır: Papa da insandır ve yanılabilir. Ayrıca diğer iki büyük Hristiyan mezhebinin kabul ettiği teslise inanırlar. Kutsal kitabı yorumlamaya sadece kilise değil herkes yetkilidir. Azizleri kabul etmezler. Haç çıkarma geleneğine inanmadıkları gibi, kilisedeki resim ve heykelleri de gereksiz bulurlar. İbadet ve ayinde kullanılan din serbesttir. Meryem Ana’ya inanmazlar ve ebedi cezayı reddederler. Bu mezhebe göre günah çıkarma işlemi mantıksız bir uygulamadır. Son olarak Protestan mezhebi üç ara kola ayrılmıştır: Lutheryanizm, Kalvinizm ve Anglikanizm.



Günümüzde Hristiyanlık İnancı
Hristiyanlık dünyadaki tercih edilen din grupları arasında ilk sıradadır. Dünyanın her kıtasında müritleri olan bu din özellikle; Avrupa, Amerika ve Avustralya kıtalarında yaygındır. Özellikle Hristiyanlıktan kopan dini gruplarının farklı bir din gibi hareket etmeleri ve görünmeleri Hristiyanlığın bu durumlardan olumsuz etkilenmesine neden olmuştur. Tüm bu olumsuzluklara rağmen Hristiyanlık müritleri giderek artan ruhani bir dindir. Dünya üzerinde yaşayan çoğu Katoliklerden oluşan 1.560.000.000 Hristiyan bulunmaktadır. Hristiyanların mezhepsel olarak dağılımı şu şekildedir:

1)- Protestanlar: İsveç, Norveç, Danimarka, ABD

2)- Katolikler: İtalya, İspanya, Paraguay, Portekiz, Vatikan

3)- Ortodokslar: Rusya, Bulgaristan, Yunanistan gibi ülkelerdedir.

İslamiyete Göre Hristiyanlık
İslamiyet’e göre Hristiyanlık, diğer semavi dinler arasında Yahudilikle birlikte çok önemlidir. Kuranda “İsa Mesih” olarak geçmektedir. Diğer taraftan İsa’nın, Tanrı’nın Oğlu olduğuna ve çarmıha gerildiğine inanılmamaktadır.