Şafiilik

Şafiilik​

Şafii (Arapça: الشافعي; d. 767, Gazze - ö. 19 Ocak 820, Kahire), İslam hukuku bilgini. Şafii mezhebinin kurucusudur. Asıl adı Muhammed bin İdris bin Abbas'tır. Dedesinin dedesi Şâfiî, Kureyş kabilesinden ve sahabe'den olduğu için, Şâfiî adı ile meşhur olmuştur. Hicri 150 (MS.767) senesinde Gazze'de doğup, hicri 204 (MS.820)'de Kahire'de 54 yaşında öldü. Kabri, Kurafe kabristanlığında büyük bir türbe içindedir. Doğumundan kısa bir süre sonra babası ölmüştür. Annesi onu iki yaşında, asıl memleketleri olan Mekke'ye götürmüş ve orada büyütmüştür.

Yedi yaşına gelince Kur'an'ı ezberledi. Küçük yaşlardan itibaren Mekke'de bulunan tanınmış âlimlerin derslerine ve sohbetlerine devam etmiştir.

Tarihçe: Şafiilik İslam'ın farklı mezheplerinden biri olarak kabul edilir ve İslam'ın büyük mezheplerinden biri olarak bilinir. Mezhebin adı kurucusu olan İmam Şafiî'den gelir. İmam Şafiî (767-820 CE) İslam dünyasının erken dönemlerinde yaşamış bir İslam hukuku bilginiydi. Şafiilik mezhebi özellikle İslam hukuku (fıkıh) alanında önemli katkılarda bulunmuş ve İslam'ın yorumlanmasında etkili olmuştur.

Gelişimi: Şafiilik İmam Şafiî'nin öğretileri etrafında gelişti. İmam Şafiî'nin öğrencileri ve takipçileri onun öğretilerini kaydederek geliştirdiler ve genişlettiler. Bu süreç Şafiilik mezhebinin ortaya çıkmasına ve daha sonra İslam dünyasında yayılmasına yol açtı. Şafiilik özellikle Abbâsî Halifeliği döneminde resmi olarak kabul edilen mezheplerden biri oldu.

Mezhebinin Özellikleri: İmam Şafii Hadisçi ve nakil ehli kabul edilen Şafii'ye göre hadisler Kur'ana yakın bir kaynak kabul edilir. (Garaibül Kur'an) konusunda şöyle demiştir: "Kur'anda kesinlikle yabancı kelime yoktur", buna delil olarak da Kur'anın anlaşılsın diye apaçık Arapça ile gönderildiğini söyleyen ayeti (Yusuf: 2) göstermiştir.

İmam Şafiî'nin Öğrencilerinden Bazıları:

• Ahmed bin Hanbel
• İshak bin Raheveyh
• ez-Zaferani
• Ebu Sevr İbrahim bin Halid
• Ebu İbrahim Müzeni
• Rebi' bin Süleyman-ı Muradi

Etimoloji: Şafiilik kelimesi "Şafiî" kelimesinden türetilir. "Şafiî" İslam öncesi dönemde Arap Yarımadası'nda yaşayan kabilelerin dini liderlerini ifade etmek için kullanılan bir terimdi. İmam Şafiî ve takipçileri İslam'ın temel ilkelerine sıkı sıkıya bağlı kalmışlar ve İslam hukukunu daha katı bir yöntemle yorumlamışlardır.

Şafiilik'in Temel İlkeleri: Şafiilik mezhebi İslam hukukunun (fıkıh) yorumlanmasında bazı temel ilkelere sahiptir. Bunlar arasında şunlar bulunur:

1. Kitap ve Sünnet: Şafiilik, Kur'an ve Hadislerin İslam hukukunun temel kaynakları olduğunu kabul eder.
2. Kıyas (Analogi): Şafiilik, Kur'an ve Hadislerin yanı sıra akıl yoluyla hukuki kararlar çıkarmada kıyasa önem verir.
3. İcma (Toplumsal İkna): Mezhep, İslam toplumunun önde gelen bilginlerinin ortak bir görüşünü kabul eder.
4. Kıyam (Kişisel Yorum): İmam Şafiî, kişisel yorumunun öğrencilere öğretilmesini teşvik etmiştir.

Şafiilik'in Yayılması: Şafiilik mezhebi Arap Yarımadası'ndan Afrika'ya, Güneydoğu Asya'ya kadar geniş bir coğrafyada yayılmıştır. Özellikle Mısır, Sudan, Somali, Endonezya, Malezya ve Singapur gibi bölgelerde Şafiilik yaygın olarak uygulanmaktadır. Mezhep bu bölgelerde İslam'ın önemli bir parçası haline gelmiştir.

Sonuç olarak: Şafiilik İslam dünyasının en büyük ve etkili mezheplerinden biri olarak kabul edilir. İmam Şafiî'nin öğretileri İslam hukukunun yorumlanmasında ve İslam toplumlarının yaşam tarzlarının şekillenmesinde önemli bir rol oynamıştır. Şafiilik mezhebinin temel ilkeleri İslam'ın çeşitli yönlerini anlama ve yorumlama sürecinde hala büyük bir etkiye sahiptir.