Malikilik

Malikilik​

Mâlikîlik veya Mâlikî mezhebi (Arapça: اَلْمَذْهَبُ الْمَالِكِي veya الْمَالِكِيَّة), İslam dininin Sünnî (fıkıh) mezheplerinden biri. Mâlikîlerin itikatta (inançta) mezhepleri ise Eş'arilik'tir. İsmini asıl adı Mâlik bin Enes olan kurucusu İmam Malik'ten (712-795) alır. Mâlikîlik mezhebi, Fas, Cezayir, Tunus, Sudan gibi bazı Afrika ülkelerinde yaygın olmakla birlikte, daha çok Berberilerin yaşadığı Kuzey Afrika bölgesinde görülür. Sünnilik içerisinde Hanefilik ve Şafiilik'ten sonra en fazla takipçisi bulunan mezheptir.

Tarihçe: Malikilik İslam'ın farklı mezheplerinden biri olarak kabul edilir ve İslam'ın büyük mezheplerinden biri olarak bilinir. Mezhebin adı kurucusu olan İmam Malik ibn Anas'tan gelir. İmam Malik (711-795 CE) İslam dünyasının erken dönemlerinde yaşamış bir İslam hukuku bilginiydi. Malikilik mezhebi özellikle İslam hukuku (fıkıh) alanında önemli katkılarda bulunmuş ve İslam'ın yorumlanmasında etkili olmuştur.

İmam Mâlik'in kendi usulüne göre şer'i delillerden çıkardığı hükümlere ve gösterdiği yola Mâlikî Mezhebi denir. Ehl-i Sünnet itikadında olan Müslümanlardan amellerini, yani ibadet ve işlerini bu mezhebin hükümlerine uyarak yapanlara Mâlikî denir. Mâlikî Mezhebi hayatını Medîne-i Münevvere'de geçirmiş olan İmam Mâlik bin Enes'in görüşleri çerçevesinde ortaya çıkmış fıkhî bir yorumdur. Ehl-i Sünnet'e bağlı dört büyük fıkıh mezhebinden birisidir. Mâlikî Mezhebi İmam Mâlik'in içtihatlarına dayanır. Zaman içerisinde İmam-ı Mâlik'in talebeleri de onun rivayet ettikleri hadisleri ve görüşleri toplayarak benimsemiş ve sistemleşmiştir. Talebeleri de karşılaştıkları meselelerde onun metoduna uygun şekilde fetva verdiler. Böylece Mâlikî Mezhebi ortaya çıktı.

Gelişimi: Malikilik İmam Malik'in öğretileri etrafında gelişti. İmam Malik'in öğrencileri ve takipçileri onun öğretilerini kaydederek geliştirdiler ve genişlettiler. Bu süreç Malikilik mezhebinin ortaya çıkmasına ve daha sonra İslam dünyasında yayılmasına yol açtı. Malikilik özellikle Kuzey Afrika, Batı Afrika ve İslam dünyasının diğer bölgelerinde yaygın olarak kabul edilen mezheplerden biri oldu.

Etimoloji: Malikilik kelimesi "Malik" kelimesinden türetilir. "Malik" İmam Malik'in adını taşıdığı Mısır'daki İslam hukuku okuluna atıfta bulunur. İmam Malik ve takipçileri İslam hukukunun yorumlanmasında geleneksel ve toplumsal değerlere büyük önem vermişlerdir.

Malikilik'in Temel İlkeleri: Malikilik mezhebi İslam hukukunun (fıkıh) yorumlanmasında bazı temel ilkelere sahiptir. Bunlar arasında şunlar bulunur:

1. Kitap ve Sünnet: Malikilik Kur'an ve Hadislerin İslam hukukunun temel kaynakları olduğunu kabul eder.
2. Amel Ehli Hadis: Mezhep doğrudan Kur'an ve Hadislerden türetilmiş olan İslam hukukunun uygulanmasını teşvik eder.
3. İcma (Toplumsal İkna): Mezhep İslam toplumunun önde gelen bilginlerinin ortak bir görüşünü kabul eder.
4. Örf ve Adet: Malikilik yerel örf ve adetlerin İslam hukukuna uygunluğuna önem verir ve bu örf ve adetlere saygı gösterir.

Malikilik'in Yayılması: Malikilik mezhebi özellikle Kuzey Afrika ve Batı Afrika'da yaygın olarak uygulanmaktadır. Mısır, Sudan, Fas, Cezayir, Tunus, Nijerya, Mali ve Senegal gibi bölgelerde Malikilik önemli bir mezhep olarak kabul edilir. Mezhep bu bölgelerde İslam'ın temel bir parçasıdır.

Sonuç Olarak: Malikilik İslam dünyasının önemli ve etkili mezheplerinden biri olarak kabul edilir. İmam Malik'in öğretileri, İslam hukukunun yorumlanmasında ve İslam toplumlarının yaşam tarzlarının şekillenmesinde önemli bir rol oynamıştır. Malikilik mezhebinin temel ilkeleri, İslam'ın çeşitli yönlerini anlama ve yorumlama sürecinde hala büyük bir etkiye sahiptir.